3 tips om door empathisch te luisteren meer gedaan te krijgen

Empathisch luisteren door middel van LSD. Laat LSD gerust een mooie verslaving worden om je oplossingen beter tot hun recht te laten komen.

De meeste verslavingen zijn hardnekkige gewoonten die je misschien beter kan laten. Toch is er ook een verslaving die een uitzondering op deze regel is, namelijk LSD.

Stel, je bent nogal oplossingsgericht. Een prachtige eigenschap! Jammer alleen dat je af en toe vergeet te vragen waar je collega’s behoefte aan hebben, waardoor je mooie oplossingen niet van de grond komen. Door een beetje LSD te integreren maak je je communicatie veel effectiever.

Maar wat is LSD dan eigenlijk?

LSD bestaat uit drie vaardigheden waarmee je de ander kunt laten merken dat je met aandacht luistert. LSD staat namelijk voor: luisteren, samenvatten en doorvragen. Dit drieluik vormt een belangrijk onderdeel van de competentie inlevingsvermogen. Door goed naar je collega’s te luisteren, hun woorden samen te vatten en door te vragen naar hun wensen en behoeften, komen je oplossingen of ideeën beter en effectiever tot hun recht. Empathisch luisteren op een effectieve manier.

Hoe kun je LSD op de juiste manier toepassen?

Natuurlijk is het belangrijk dat je LSD op de juiste manier toepast om ook daadwerkelijk de gewenste effecten te ervaren. Hoe je dat precies doet? Wij geven je graag een aantal tips.

Tip 1: maak van luisteren een actieve bezigheid

De communicatietechniek LSD begint niet voor niets met luisteren. Luister je niet goed? Dan kun je ook geen goede samenvatting geven en gericht doorvragen. Nu zul je wellicht denken dat luisteren een vrij gemakkelijke opgave is, maar dat geldt echt niet voor iedereen.

Luisteren doe je namelijk niet alleen met je oren, maar met je hele lichaam. Door je lichaamshouding laat je de ander zien dat je geïnteresseerd bent in wat hij of zij te zeggen heeft. Maar hoe pak je dat nu aan, die juiste lichaamshouding?

Luister met een ‘leeg hoofd’: Focus volledig op wat de ander zegt, zodat je geen ruimte hebt om te checken wat zich in je eigen hoofd afspeelt.

Daarnaast is het heel belangrijk om op de juiste manier contact te maken. Dit doe je door de volgende stappen goed toe te passen:

• Maak contact met een open lichaamshouding (en dat is iets anders dan ‘niet met je armen over elkaar zitten’)
• Maak contact door non-verbaal ‘mee te veren’ (bijvoorbeeld door de afstand te verkleinen, de afstand te vergroten of gebaren te spiegelen)
• Maak regelmatig oogcontact (Maar let op! Kijk uit dat je niet gaat zitten staren)
• Maak contact door te ‘hummen en knikken’ (ofwel korte reacties waarmee je laat merken dat je de ander gehoord hebt)

Nog een belangrijke toevoeging is de 3-secondenregel. Als je denkt dat de ander is uitgepraat, wacht dan zo’n 3 seconden vóór je reageert. Het kan namelijk best zijn dat de ander alleen maar even ademhaalt om vervolgens zijn of haar verhaal aan te willen vullen, maar dat je gesprekspartner de kans niet krijgt, omdat jij de kortst mogelijke stilte opvult met wat jij te vertellen hebt. Wacht je 3 seconden? Dan weet je zeker dat de ander écht is uitgepraat, en dan ben jij aan de beurt.

Een goede luisteraar let daarnaast op wat de ander te zeggen heeft. Daarbij zijn dit drie belangrijke aandachtspunten:

• de woorden: wat zegt iemand letterlijk?
• de manier waarop de ander zijn stem gebruikt: intonatie, volume.
• de lichaamstaal: gebaren, gezichtsexpressie, zit-/stahouding.

Als je goed luistert, kom je heel veel te weten over de ander. En met die kennis kun je je beter inleven, ofwel empathisch luisteren.

Tip 2: geef een goeie (gevoels)samenvatting

Is de ander uitgepraat? Vat dan samen wat je hebt gehoord in je eigen woorden. Door samen te vatten, laat je merken dat je goed geluisterd hebt en daarnaast is het ook direct een goede check of je de boodschap goed hebt begrepen. Is dat niet het geval? Dan geef je de ander de gelegenheid om aanvullingen te doen of juist te corrigeren. Het is belangrijk om deze samenvatting in je eigen woorden te geven, want anders lijkt het meer op ‘papegaaien’ en dat werkt juist niet zo goed.

Een paar voorbeelden:

• “Als ik je goed heb begrepen, vind jij dat ….” “Klopt dat?”
• “Je zegt dus dat …”. “Heb ik dat goed begrepen?”
• “Is het inderdaad zo dat je . . . ?”

Dit zijn voorbeelden van inhoudelijke samenvattingen. Nog interessanter wordt het als je een mooie samenvatting vanuit gevoel kan geven.

Bijvoorbeeld: “Ik hoor je zeggen dat . . . . ..” “Daar lijkt de nodige frustratie in door te klinken.” “Klopt dat?”

Of: “Je vertelt vol vuur over je nieuwe project en volgens mij ben je behoorlijk enthousiast en zie je de uitdaging helemaal zitten…” “Heb ik dat goed gehoord?”

Met een gevoelssamenvatting kun je een laag ‘dieper’ komen in een gesprek en kan je je op een nog persoonlijker niveau inleven in de ander.

Wat voor samenvatting je ook geeft: check altijd of het klopt. Als je dat niet doet en je samenvatting klopt niet of niet helemaal, dan wordt het een onjuiste aanname waar je de rest van het gesprek vanuit gaat, met alle mogelijke miscommunicatie die daaruit ontstaat.

Tip 3: Vraag door op de juiste momenten

Speur naar aanknopingspunten waar je meer over te weten kunt komen en wees oprecht geïnteresseerd in de ander. Waar wil je meer over weten?

Als je echt scherp wil doorvragen, wees dan ook vooral alert op vaagheden, subjectieve uitlatingen, aannames, algemene waarheden en formuleringen met ‘moeten’ of ‘kunnen’. Deze taalpatronen verhullen vaak waardevolle informatie. Let zowel op wat de ander zegt als op wat hij níet zegt. Zo kom je veel meer te weten.

Goede vragen . . .

• zijn begrijpelijk
• zijn eenduidig geformuleerd: er is maar één interpretatie mogelijk
• kunnen niet met ja of nee beantwoord worden (want gesloten vragen leveren meestal weinig info op)
• hebben het antwoord niet in zich (dus liever geen suggestieve vragen).
• passen bij het gespreksthema
• zijn enkelvoudig: bestaan dus niet uit 2 vragen tegelijk

En, als je gesprekspartner antwoord geeft op je (door)vraag, kun je de LSD-techniek opnieuw toepassen. Daarbij wel een waarschuwing: ga niet na élk antwoord een samenvatting geven, want dan kan het overkomen als een onecht trucje. Doe het vooral als je echt wil checken of je de ander goed begrijpt.

Oprecht luisteren kun je wat ons betreft niet te veel doen. Dus werk onbeperkt aan je inlevingsvermogen door empathisch te luisteren. Je krijgt er betere relaties door én als bonus krijg je er meer mee gedaan (in willekeurige volgorde). Een prima communicatietechniek om prettig aan verslaafd te raken dus.

Tijdens onze trainingen ‘Inlevingsvermogen‘ en ‘Empathisch luisteren‘ ga je actief aan de slag met de tips en technieken uit dit blog. Zo leer je effectief communiceren en werk je aan relaties.

Eerst nog wat meer lezen over dit boeiende thema? Dan hebben we nog deze blog over Inlevingsvermogen versus Mens(en)kennis voor je.

Door: Het schrijfteam | Oraki training & coaching